We kennen haar als Saga, de sociaal gestoorde rechercheur uit The Bridge. Een rol die actrice Sofia Helin (45) ziet als ‘haar grootste geschenk’, maar die ze na het vierde en laatste seizoen, dat nu te zien is, níet gaat missen.
Een elegante, in een zwart pak gestoken blonde dame loopt de studio’s in Kopenhagen binnen waar vandaag de interviews voor seizoen 4 van The Bridge plaatsvinden. Pas wanneer ze aanschuift, wordt duidelijk wie het is: hoofdrolspeelster Sofia Helin. Ze lijkt in niets op de nurkse Saga die ze vertolkt in de Scandinavische hitserie. Geen lange groene jas, geen leren broek, geen onverzorgd uiterlijk, alleen het litteken bij haar lip (dat ze overhield aan een fietsongeluk) associeert nog enigszins met de sociaal gestoorde rechercheur. Sofia stelt zich vriendelijk voor en haar open houding haalt meteen alle vooroordelen over haar persoonlijkheid weg. ‘Ik ben het tegenovergestelde van Saga’, lacht de actrice. ‘Ik ben juist supergevoelig en zou soms wel die filter willen hebben die zij heeft, want bij mij komt alles heel hard binnen. Voor mensen kan het verwarrend zijn als ze mij de eerste keer ontmoeten en zien dat ze gewoon met me kunnen praten zonder een botte reactie terug te krijgen. Vaak word ik trouwens helemaal niet herkend, omdat mijn voorkomen en hele lichaamshouding zo anders zijn dan die van Saga.’
Grootste nachtmerrie
Sofia vertelt dat transformeren in haar personage voelt alsof ze een harnas aantrekt. ‘Mijn houding verstijft dan en ik krijg vanzelf een andere blik in mijn ogen. Na al die jaren kan ik die switch naar Saga moeiteloos maken, maar ik merk dat het wel steeds meer van mijn lijf vergt. Na een draaiperiode voel ik me erg gespannen en doet mijn hele lichaam pijn. Vaak neem ik na een werkdag een massage, omdat ik anders helemaal niet kan ontspannen. Ook merk ik dat ik dan minder makkelijk met mensen communiceer; het kost me altijd weer een paar weken om van haar los te komen. Wat dat betreft ben ik er niet rouwig om dat de serie na dit vierde seizoen stopt; ik ben uitgeput. Deze rol is mijn grootste geschenk, want er komt niet vaak een personage voorbij dat zo complex en interessant is, maar tegelijkertijd ook mijn grootste nachtmerrie. Ik denk dat het goed is dat het klaar is, The Bridge bevindt nu qua succes nog op een hoogtepunt.’
Hoewel haar personage weinig empathisch vermogen heeft, groeide Saga uit tot een van de meest populaire vrouwen in serieland. ‘Saga is niet aardig, maar ze is geen kwaadaardig karakter. Ik heb haar proberen te spelen als iemand die wel gepassioneerd is en contact wil maken met anderen, maar simpelweg niet bij haar gevoelens kan komen. Ik denk dat de kijker haar kwetsbaarheid wel ziet. Eigenlijk wil Saga heel graag liefde, maar ze heeft te veel obstakels die haar in de weg staan. Het is eigenlijk net of ze continu tegen een glazen wand aanloopt’, legt de actrice uit. Hoewel Saga alle symptomen van het syndroom van Asperger vertoont, wordt dit in de serie op geen enkel moment uitgesproken. ‘Ik speel haar wel als iemand met Asperger, maar ik vind het mooi dat ze het er niet zo dik bovenop leggen.’
Saga’s achilleshiel in het derde en vierde seizoen is de nieuwe rechercheur Henrik (Thure Lindhardt), de enige persoon voor wie ze iets lijkt te voelen. ‘De relatie tussen Saga en Henrik is mooi en kwetsbaar, omdat hij een van de weinigen is die haar helemaal neemt zoals ze is. Maar tegelijkertijd is het ook een verknipte verhouding, omdat ze allebei op het randje van de afgrond balanceren en extreem eenzaam zijn. In het laatste seizoen moeten ze de confrontatie met zichzelf en elkaar aangaan. Het wordt heftig, maar ik denk dat de kijkers na afloop niet teleurgesteld zullen zijn.’
Familievrouw
In het echte leven is Sofia Helin al jaren gelukkig getrouwd met Daniel Götschenhjelm, een voormalig acteur die tegenwoordig werkt als priester (in Zweden mogen priesters getrouwd zijn, red.). Samen hebben ze een zoon van veertien en een dochter van acht. ‘Mijn familie is mijn alles’, vertelt Sofia. ‘Van jongs af aan zijn er altijd twee dingen geweest die ik wilde: acteren en moeder worden. Mensen waarschuwden me dat die combinatie moeilijk zou worden omdat je vaak op sets staat, maar dit werk geeft me ook ruimte. Ja, soms ben ik langere tijd weg en komt er heel veel verantwoordelijkheid bij Daniel te liggen. Toen de kinderen jonger waren, had ik daar wel moeite mee. Maar het voordeel is dat als ik niet hoef te draaien, ik fulltime moeder kan zijn. Ik ben dan echt een familievrouw die al haar tijd door- brengt met haar gezin en drie peetkinderen. Moeder zijn is soms uitputtend, maar er is niets dat zoveel voldoening geeft, daar kan geen mooie rol tegenop.’
Sofia voedt haar kinderen zo genderneutraal mogelijk op en heeft altijd voor sekseneutrale scholen gekozen. Daarnaast loopt zij al jaren voorop in de strijd voor gelijke vrouwenrechten. ‘Als je zelf niets onderneemt, gebeurt er niets’, zegt ze. ‘Hier in Zweden lopen we gelukkig ver vooruit, dat komt doordat vrouwen zich al decennialang inzetten voor gelijke rechten. We hebben ons bijvoorbeeld met veel actrices verenigd, nog voordat #TimesUp een begrip was. Al onze verhalen over intimidatie en ongelijke rolverdelingen hebben we openbaar gemaakt, zonder daders bij naam te noemen. Dit heeft zo’n enorme stroom op gang gebracht, dat in alle beroepsgroepen soortgelijke bewegingen zijn ontstaan. Je kunt van mannen niet verwachten dat zij je op gelijke hoogte zetten, vrouwen moeten zélf in actie komen!’
