‘Ik voel mij het meest op mijn gemak als ik werk’

De Amerikaanse actrice Glenn Close heeft het spelen van krachtige vrouwen tot kunst verheven. Ditmaal kruipt ze in de huid van een onderdrukte echtgenote in The wife. Brengt deze rol haar nu dan die welverdiende Oscar na zes nominaties? Een exclusief interview over ambitie, moederschap en Hollywood na #MeToo.

Er is tegenwoordig genoeg om je over op te winden, maar voor het geval er nog wat ruimte is: wat in het intro staat klopt. Glenn Close (71) heeft nog nooit een Oscar gewonnen. Met zes nominaties op zak heeft ze het bijzondere record in handen van de meeste nominaties zonder winst. Maar, als we de voorspel­lingen mogen geloven, met haar rol in The wife lijkt ze wederom kans te maken.
In de film van regisseur Björn Runge speelt Close op meester­lijke wijze Joan Castleman. Veertig jaar lang heeft ze haar eigen talenten, dromen en ambities opzijgezet voor de succesvolle, literaire carrière van haar man, de overspelige Joe (een virtuoze Jonathan Pryce, red.). Maar op de avond waarop hij naar Stock­holm vertrekt om de Nobelprijs voor Literatuur in ontvangst te nemen, besluit Joan dat het genoeg is en onthult ze haar grote geheim.
Naast Close en Pryce zien we in de film ook Christian Slater, Max Irons, Elizabeth McGovern en zelfs Close’s dochter Annie Starke als de jonge Joan. De productie is gebaseerd op de gelijk­namige bestseller van Meg Wolitzer. De afkeer van Joan voor haar man wordt met de minuut heftiger en explosiever. Een intieme film waarin de nuance het wint van sterk aangezette emoties. Eén van Close’s meest complexe rollen tot nu toe. Het duurde even voordat Glenn Close’s carrière op gang kwam. Haar eerste volwaardige filmrol kreeg ze pas op haar 35ste met The world according to Garp (1982). Een relatieve laatbloeier omdat ze eerst voornamelijk haar tanden had gezet in toneel. Die schade haalde ze snel in met drie Oscarnominaties op rij voor ‘Garp’, The big chill (1983) en The natural (1984).
De films maakten haar bekend bij het grote publiek en vanaf eind jaren 80 werd ze onsterfelijk met twee iconische rollen in Fatal attraction (1987) en Dangerous liaisons (1988). Ook weer met twee Oscarnominaties tot gevolg. Tussendoor wisselde ze film af met toneel, waaronder de musical Sunset Boulevard waarmee ze de afgelopen jaren volle zalen trok in wereldsteden New York en Londen.

‘Ik heb NOOIT iets voor het GELD GEDAAN en nog STEEDS NIET’

The Wife gaat over offers in een huwelijk en de scheve verhoudingen daarin. Hoe ben je daar persoonlijk mee omgegaan?
(lacht) ‘Het is moeilijk en dat accepteer ik nu eindelijk na een paar huwelijken! Zonder gekheid, het is een lastig iets en ik geloof niet dat het mannelijke ego over het algemeen erg goed reageert op een succesvolle en misschien wel sterkere partner. Weet je dat er onlangs een Harvard­onderzoek is verschenen dat aantoont dat zowel mannen als vrouwen beter reageren op vrouwen die traditioneel en zorgzaam zijn?’

Wat heb je zelf opgeofferd voor je werk?
‘Elke dag offer je dingen op. Tijd met mijn kind, relaties, vakanties. Alles. Het klinkt misschien zeurderig met al onze privileges, maar dit werk vraagt veel van je, 24/7. Het kan ook erg pijnlijk zijn, maar ondanks alles blijft acteren de beste baan op aarde. Als ik niet werk en relax, voel ik mij altijd schuldig. Stom eigenlijk, maar ik voel mij het meest op mijn gemak als ik werk.’

Hoe lastig was de combinatie van moederschap en acteren?
‘Onmogelijk zonder hulp. Als gescheiden moeder had ik het niet kunnen doen zonder de hulp van nanny Pat, die er sinds Annie’s derde jaar was totdat ze klaar was met de middelbare school. Zonder Pat had Annie niet de structuur gehad die kin­ deren nodig hebben. De beloning die ik voor mijn werk kreeg, maakte dit mogelijk. Anders was de combinatie van moeder­schap en acteren mij nooit gelukt. Ik heb mateloze bewondering voor moeders die het zonder hulp doen.’

Benader je het werk nu anders dan twintig jaar geleden?
‘Totaal niet. Ik ben waarschijnlijk een laatbloeier, want ik voel mij nu – op mijn 71ste – beter dan ooit. Er zit volgens mij ook een gigantisch verschil tussen hoe ik mezelf zie en hoe mensen op straat mij zien. Zij zien een oudere vrouw, maar ik voel mijzelf alsof ik met de jaren alleen maar een betere versie word van mezelf. Ook al ben je ouder, je voelt je niet opeens minder levend of minder sexy. Wat ook enorm bevrijdend is, is dat je naarmate je ouder wordt, steeds makke­lijker nee durft te zeggen. Heb ik er geen zin in? Dan doe ik het niet en ik voel mij er steeds minder vaak bezwaard over. Een heerlijk gevoel!’

Het duurde veertien jaar voordat The wife werd gemaakt. Zijn de recente gebeurtenissen in Hollywood daarop van invloed geweest?
‘Dat verband durf ik niet te leggen, maar ik denk dat The Wife wel heeft aangetoond dat de #MeToo­beweging nodig was. Ik hoop dat de huidige discussie ervoor zorgt dat dit soort projecten in de toekomst niet nog eens zo lang in de koelkast blijven liggen.’

Wat is het beste dat de beweging heeft veranderd of aan het licht heeft gebracht?
‘Niet een groter aantal rollen voor vrouwen, of mannen met pek en veren de laan uit sturen, maar bewustzijn. We beslissen nu wat acceptabel is en wat niet. Ik wou dat ik dat gehad had toen ik jong was. Toen ik 35 was en succesvol begon te worden, heb ik er zelf twee keer mee te maken gehad. Met een bekende producer en heel grote acteur destijds die – ondanks dat het niet nodig was voor de scène – zijn hand op mijn dij legde. Een kleine actie misschien, maar ik verstijfde en wist niet wat ik moest doen. Ook heb ik eens een auditie gehad waarbij ik gewoon in een kamer werd gegooid met een acteur die zijn tekst niet kende. Jaren later besefte ik pas dat het de bedoeling was dat ik hem moest verleiden. Dat was het spelletje.’

Was je toen nog te kwetsbaar om je hiertegen te wapenen?
‘Exact. Intussen heb ik 42 jaar ervaring in deze business. Ik denk dat de entertainmentwereld nu is wakker geschud. Wat de norm gaat worden, weet ik niet en ik denk dat we ook gaan ‘overcorrigeren’, maar dat is allemaal deel van het proces. Blijf helder nadenken, word niet te activistisch en vraag je af of je het mooie werk van iemand die fouten heeft gemaakt wel compleet moet vergeten. Wij mensen zijn complex. Iemand die iets ver­schrikkelijks doet, heeft het ook in zich om prachtige kunst te maken. Ikzelf vind het lastig om die afweging te maken, maar het voelt niet goed om genadeloos iemands werk overboord te gooien.’

Een nuance in een tijd waarin maar weinig nuance wordt geaccepteerd.
‘Haha, ja maar ik heb nooit het spelletje meegespeeld en mij in Hollywood altijd een outsider gevoeld. Ik heb nooit in Los Angeles gewoond en ben altijd allergisch geweest voor net­ werkbijeenkomsten. Misschien had ik dat wel meer moeten doen, maar ik haat dat soort feestjes!’

Toch gebruik je zo nu en dan wel je bekendheid voor een goed doel?
‘Absoluut. Nu Donald Trump president is, kun je je vermoeid neerleggen bij wat hij zegt en niet meer luis­ teren, maar dat is nu juist de valkuil en levensgevaarlijk. Ga alleen niet schreeuwen uit protest, maar werk aan een manier om de situatie te veranderen. Waar ik veel tijd aan besteed is mijn stichting Bring Change to Mind. Eén die het stigma van geestesziekte wil door­ breken. Mijn familie kampt met veel verschillende soorten aandoeningen en ik heb zelf ervaren hoe belangrijk het is – van levensbelang zelfs – dat je wordt gehoord. In alle openheid, zonder het gevoel te krijgen dat je wordt afgeschreven. Het is enorm bevredigend werk.’

En wat drijft je nu – met zo enorm veel ervaring – qua acteren?
‘Het hele proces van ‘iets maken’. Van het moment dat je het script krijgt en je de eerste scènes draait, tot aan de première en het praten met de pers. Het kan mij niets schelen of ik daar nu miljoenen voor krijg of een starters­ salaris. Ik heb nooit iets voor het geld gedaan en nog steeds niet. Zo nu en dan word je beloond en komt er zoiets moois langs als The wife.’

Waarmee je wederom wordt getipt voor een Oscar?
‘Haha, met nadruk op wederom! Toch zou een Oscar mij – na zoveel tijd – enorm veel voldoe­ning geven. Het is een prijs van je collega’s uit de industrie en de hoogste onderscheiding die je in film kunt krijgen. Maar ja…, dat betekent wel dat ik heel wat feestjes af moet gaan. En je weet wat voor ‘fan’ ik daarvan ben…’ (lacht)